این روزا توی بیشتر شهربازی ها و جدیدن کنار بعضی پارکا تابلوعه سینمای چهاربُعدی یا پنج و شش بعدی حتا زیاد می بینیم . سینماهایی که بهمون یه عینک می دن و توش یه انیمیشن یا فیلم پخش می کنن و تصویری که دیده می شه یه تصویر عمق دار و واقعیت پذیره  . حتا بعضی از دیزاینرها هم جدیدن می گن محیط ها رو باید ۴ بعدی دیزاین کرد ! اما واقعن بُعد ۴ چیه ؟ توی این پستم خیلی کوتاه می خوام درباره ی برداشت خودم از بعد چهارم بنویسم و یه نتیجه گیری کلی کنم .

دنیایی که توش زندگی می کنیم یه دنیای سه بعدیه ، ینی اینکه ما هم طول یه جسم رو می بینیم و هم عرض و هم ارتفاعشو و می تونیم اون جسم رو توی این جهات لمس کنیم یا حرکت بدیم . اگه با نرم افزارهای سه بعدی کار کرده باشید دقیقن می تونید یه محیط سه بعدی رو خیلی بهتر حس کنید و جزییاتش رو درک کنید . توی کره ی زمینی که داریم زندگی می کنیم همه چی سه بعدی خواهد ماند و با دانشی که الان داریم نمی شه چیزی رو ۴ بعدی یا بیشتر کرد !

توی علم فیزیک ، فیزیک دان ها بعد ۴ رو زمان می دونن . البته نه این زمان و ساعتی که ما داریم . توی دنیای سه بعدی ما می تونید ابعاد رو هر لحظه تغییر بدیم ، یعنی می تونیم یه لاستیک رو بکشیم تا طول یا عرض یا ارتفاع و یا هر سه تاش زیاد و کم بشه و هر بُعد رو به دلخواه خودمون تغییر می دیم . می تونیم یه کفش رو توی سایز های مختلف تولید کنیم ، سقف خونمون رو بلند یا کوتاه بسازیم و … .

دنیای ۴ بعدی ای که زمان توش بعد ۴ محسوب می شه هم باید همین ویژگی رو داشته باشه ! یعنی باید دنیایی رو تصور کنیم که یه کار رو خیلی سریع و یه کار رو کُند بشه انجام داد ! زمان توی کره زمین یه چیز ثابته ، یعنی یک ثانیه یک ثانیست و نمی شه یک ثانیه مثلن ۱ ساعت باشه ! یعنی من نمی تونم بشینم شروع کنم به نوشتن این پستم و بدون وقفه بنویسم و بتونم کاری کنم که توی یک ثانیه به وقت ساعت زمینی نوشته بشه ! یا اینکه نمی تونم فاصله تهران تا اصفهان رو پیاده توی ۵ ثانیه به وقت زمینی طی کنم و همون راهو توی ۳۰۰ سال برگردم ! وقتی زمان ثابت باشه و نشه طولش رو کم و زیاد کرد ( با دانش فعلی البته ، شاید در آینده دانشمندا موفق بشن یه محیط ۴ بعدی بسازن ) پس زمان بُعد محسوب نمی شه .

اگر سینماهایی که به اسم چهاربعدین طوری بودن که ما می رفتیم توش و یه فیلم ۱ ساعته می دیدیم و وقتی میومدیم بیرون ۱۰ سال زمینی طی شده بود می شد گفت اون سینما چهار بعدیه !

درک بُعد ۴ و از اون بدتر ۵ و ۶ توی فیزیک سخته ولی اگه یه خورده بهش فکر کنیم و برای خودمون مثال بیاریم و روش های رسیدن به اون ابعاد رو مطالعه کنیم  می تونیم حسش کنیم . من شخصن خیلی علاقه به نجوم و روابط کیهانی و فیزیکی دارم و توی این زمینه مقاله و اینا زیاد می خونم و می تونم تا حدودی یه محیط بیشتر از ۳ بعد رو درک کنم و وقتی جایی تابلوعه سینمای ۴ بعدی و … می بینم برام خنده داره ! البته یه بار از مسئول یکی از اون سینماها پرسیدم منظورشون از ۴ بعدی چیه گفت : یه فیلم سه بعدی پخش می کنیم و چون صندلی ها حرکت می کنه ، اون حرکت بُعد ۴ می شه !

حرکت صندلی یا نورپردازی یا افکت های صوتی و … به نظر من نباید جز ابعاد حساب بشن و بیشتر یه جلوست تا بُعد ! اگه ما یه صندلی رو تکون بدیم در اصل داریم اونو روی محور های x و y و z حرکتشون می دیم که همون دنیای سه بعدیه !

کلن می خواستم اینو بگم که سعی کنیم وقتی از واژه ای می خوایم استفاده کنیم قبلش یه مطالعه ای دربارش داشته باشیم و الکی اسم انتخاب نکنیم . شاید برای درک عوام اسم ۴ بعدی رو انتخاب کردیم که حرکت صندلی ها رو هم توش به نوعی اشاره کنیم ، ولی این اسم مفهومی عمیق تر داره که اصلن نباید توی این مورد استفاده بشه . این سینماها همون سینماهای ۳ بعدی هستن و فقط یه سری افکت و جلوه به فیلم می دن که شاید بهتر بود اسمشو می زاشتیم سینمای جادویی یا مثلن سینمای ۳ بعدی با جلوه یا هر چیز دیگه  غیر از این ( فلن همین ۲ تا اسم هم یهویی به ذهنم اومد ، می شه فکر کرد و واژه های بهتری پیدا کرد ) . خلاصه توی انتخاب اسم همیشه سعی کنید دقت داشته باشید و الکی هر اسمی رو انتخاب نکنید .